Op 27 november start voor christenen de ADVENT: een periode van 4 zondagen die de aanloop vormt naar Kerstmis.
Tijdens deze adventstijd bereiden christenen zich voor op het aankomende kerstfeest en dus op de geboorte van Christus. Dit maakt dat de advent voor christenen gevuld is met gevoelens van hoop en verwachting. De naam advent is afkomstig van het Latijnse ‘adventus’, wat staat voor ‘de komende’. Het verwijst dus rechtstreeks naar de aanloop van het kerstfeest en de komst van Jezus de Messias.
Dit jaar vindt de advent plaats van 27 november tot 24 december. Deze data verschillen elk jaar naargelang de dag van de week waarop Kerstmis valt. Het is zo dat de advent steeds vier zondagen telt en van start gaat vier weken voor kerst. Afhankelijk van de dag waarop Kerstmis valt, gaat de advent dus van start op een zondag tussen 26 november en 4 december. 24 december is altijd de laatste dag van de advent.
De advent, een lichtfeest met eeuwenoude oorsprong
We kennen de advent als een christelijk gebeuren maar dit feest vindt haar oorsprong in het Germaanse en Romeinse verleden. De rode draad doorheen dat verleden en de huidige adventstradities is duidelijk het ‘licht’, hoewel de betekenis daarvan veranderde doorheen de tijd.
De Germaanse wortels van de advent brengen ons terug bij het midwinterfeest, ook ‘Jul’ feest genoemd, dat steeds in december werd gevierd. Tijdens dit, voor Germanen, heilige feest stond de winterzonnewende in de belangstelling: het moment waarop dagen opnieuw beginnen lengen en het verminderde licht dus opnieuw aan kracht wint na een periode van duisternis. Germanen stopten uit eerbied deze dag met werken, naar het beeld van de zon die stilstond aan de hemel en dus ook ‘niet werkte’. Wagen- of spinnenwielen mochten op deze dag niet draaien. Symbolisch hingen ze het wiel van een wagen – dat op deze dag ook niet mocht draaien- versierd met bosgroen, aan het plafond van de woning. Het Germaanse ‘Jul’ verwijst hiernaar, het betekent ‘wiel’ of ‘rad’. De hoop en verwachting op licht na de duisternis, werd door de Germanen verder ook uitgebeeld door het branden van grote vuren als ondersteuning voor het wederkerende licht en de zon.
De advent heeft verder ook een Romeinse-Perzische oorsprong. Net zoals de Germanen, vierden ook de Romeinen feest om de onoverwinnelijke zon te eren. Dit vond plaats op 25 december, de geboortedag van Mithras. Mithras werd door Romeinen geïdentificeerd als hun lichtgod of Sol Invictus en hij stond dus symbool voor de onoverwinnelijke zon.
In het jaar 330 zou Paus Julius I deze dag verklaard hebben tot geboortedag van Christus. Zo kreeg het midwinterfeest dus een christelijke betekenis: het ging niet langer over de geboorte van de zon maar wel over Christus. Toch bleef het licht haar betekenis behouden tijdens deze periode, weliswaar met een christelijke betekenis. Jezus wordt door christenen namelijk aanschouwd als het licht van de wereld, ze herkennen Gods licht in Hem. Christus is een ‘lichtend’ voorbeeld waarnaar christenen leven en bovendien worden Jezus’ daden door mensen ervaren als licht in de duisternis. Tijdens de advent draait het tevens om dit ‘komende licht’. Daar wordt onder andere naar verwezen tijdens de lezingen uit de Bijbel die vertellen over duisternis en licht in het leven van christenen.
De adventskrans
Naast de lichtsymboliek, vond ook het Germaanse gebruik met het wagenrad haar plaats in de christelijke traditie. Het rad dat door Germanen op het midwinterfeest werd opgehangen en versierd met bosgroen, herkennen we namelijk in de adventskrans.
In deze krans liggen christelijke uitdrukkingen van verwachtingen en hoop vervat. De voorbereiding op de geboorte van Christus wordt namelijk uitgedrukt aan de hand van de 4 kaarsen op de adventskrans. Elke zondag van de advent wordt er een extra kaars aangestoken tot ze alle 4 branden de laatste zondag voor kerst. Het aansteken van deze kaarsen symboliseert naast het groeien van hoop en verwachting naar de komst van de Messias, ook de toename van licht en de overwinning ervan op duisternis. Op Kerstmis zelf wordt vervolgens de kerstkaars ontstoken, een witte grote kaars die men in het midden van de krans plaatst.
De meest typische adventskrans bestaat uit een groene krans met vier rode kaarsen erop en een rood lint dat het geheel omvat. De groene kleur verwijst naar de hoop op nieuw leven: takken die groen blijven in de winter en de koude en duisternis dus overwinnen, worden verwerkt in de krans. Dat zijn bijvoorbeeld groene takken van hulst of den. De rode kleur in de krans draagt verschillende betekenissen met zich mee. Rood wordt gezien als de kleur van het leven, van liefde en hartstocht. Verder verwijst het ook naar warmte, vuur en de zon.
We zien de adventskrans ook in heel andere vormen en maten verschijnen. De adventskrans is voor vele christenen hét symbool van de adventsperiode en dat leidde ertoe dat dit gebruik gecommercialiseerd werd doorheen de jaren. De krans is dus niet alleen te zien in kerken en bij gelovige christenen maar is ook op veel andere plaatsen te zien.
Verder zien we tegenwoordig veel ‘adventskalenders’ opduiken waar wordt afgeteld naar Kerstmis door elke dag een deurtje van een rechtopstaande doos open te doen waar telkens een verrassing achter zit. Die verrassingen gaan van chocolade tot speelgoed en verzorgingsproducten: de christelijke betekenis ervan verdwijnt hier dus naar de achtergrond.
Het is duidelijk dat er veel mogelijkheden zijn om af te tellen naar Kerstmis en zelf aan de slag te gaan tijdens de advent. Wij geven jullie daarom nog wat inspiratie in onderstaand document.
Steek snel jullie eerste adventskaars aan en geniet mee van deze hoopvolle periode naar Kerstmis toe!