Hindoeïsme

Inleiding

Het hindoeïsme is de oudste, nog levende, spirituele traditie ter wereld. Het vindt haar oorsprong in India, maar haar invloed is over de hele wereld terug te vinden. Miljoenen mensen hebben over de tijden heen verschillende aspecten van de hindoe-cultuur in hun leven opgenomen zoals haar filosofie, yoga, dans, muziek, kunst, ayurvedische geneeskunde, kleding en de vegetarische keuken. Met ongeveer 900 miljoen volgelingen, waarvan er 50 miljoen buiten India wonen is het de derde grootste religie in de wereld. Hiervan zijn ongeveer 585 miljoen vaisnava-hindoes. Andere oosterse tradities zoals het jainisme en boeddhisme (beiden ontstaan 500 voor Chr.) zijn voortgekomen uit de vedische hindoe-traditie. De Hare Krishna gemeenschap maakt deel uit van het vaisnavisme wat een monotheïstische hoofdstroming is binnen het hindoeïsme.

 

De geschriften van het hindoeïsme zijn de Veda’s

De Veda’s zijn 5000 jaar geleden in het Sanskriet opgeschreven door Srila Vyasadeva en werden voor die tijd mondeling overgedragen. De kern van de vele vedische geschriften is de Bhagavad-gita. De vertaling uit het Sanskriet door A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada (1896-1977) ‘Bhagavad-gita zoals ze is’ heeft wereldwijd miljoenen mensen geïnspireerd tot het beoefenen van deze rijke, inclusieve en spirituele cultuur..

De Engelse kolonialisten met hun christelijke achtergrond hebben de vedische geschriften vroeger minachtend omschreven als mythologische fabels en sprookjes. Zo hebben zij de oorspronkelijke vedische geschiedenis van India misvormd gepresenteerd aan de Engelse bevolking en hun wereldwijde koloniën.

Toch heeft het hindoeïsme altijd stand kunnen houden. Inmiddels is er steeds meer wetenschappelijke erkenning van de geschiedenis zoals die beschreven is in de Vedische geschriften.

Belangrijke kernovertuigingen van het hindoeïsme

Zelfrealisatie:  Volgens de vedische geschriften is het allerhoogste doel van het mensenleven te begrijpen wie en wat men is. Dit begint bij het besef dat ieder levend wezen een spirituele ziel is die door een stoffelijk lichaam omhuld is. Hiermee reikt het hindoeïsme een inclusieve visie aan, waarbij wederzijds begrip, aanvaarding en vrede mogelijk worden gemaakt tussen verschillende etniciteiten, nationaliteiten en levensbeschouwingen. Men beseft dat ieder levend wezen (elke ziel) vanbinnen gelijkwaardig is en los staat van de uiterlijke verschillen en daarom gelijk respect en zorg verdient. Hieruit volgt het respectvol en verantwoordelijk omgaan met alles wat leeft en bloeit op moeder aarde. Het vegetarisme vindt hierin haar grondslag.

Dharma – de constitutionele plicht van de ziel: Iedere persoon heeft de plicht juist en eerlijk te handelen tegenover God en Zijn voorschriften, tegenover zichzelf en andere levende wezens om zo het doel van het leven te bereiken – een eeuwig bestaan in de spirituele wereld.

Karma – De positieve en negatieve handelingen die men verricht tijdens dit leven resulteren in positieve en negatieve reacties in dit en in volgende levens. Het huidige leven is zo ook het gevolg van het opgebouwde karma van dit en vorige levens.

Reïncarnatie en geweldloosheid (ahimsa) –  Als een persoon overlijdt en geen relatie met God heeft opgebouwd, kan zo’n ziel nog niet terugkeren naar de spirituele wereld waar onvoorwaardelijke liefde voor God de essentie is. Daarom krijgt zo’n ziel nieuwe kansen en wordt, afhankelijk van het karma, bij nieuwe ouders geboren om belangrijke levenslessen te leren en om God een hoofdplaats in zijn of haar leven te geven. In het leven kan men zowel omhoog als omlaag gaan in zijn of haar levensstatus binnen het universum en de diversiteit aan levensvormen. Het doel is om zich te bevrijden uit de kringloop van geboorte en dood en voorgoed terug te keren naar de spirituele wereld, naar God en de ontelbare zielen die bij Hem verblijven. Bhakti voor Krishna –  liefde voor God – is het doel van het leven. In de Bhagavad-gita spreekt Krishna de woorden: “Laat al wat je doet, al wat je eet, al wat je offert, al wat je weggeeft en alles wat je je ontzegt, een offer zijn aan Mij” (Bhagavad-gita 9:27). 

Monotheïsme

Door het monotheïstische karakter (geloof in één God) van het vaisnava-hindoeïsme en de uitgebreide geschriften met kennis die duizenden jaren teruggaat, is er veel stof voor een boeiende dialoog met andere religies. Soms wordt het hindoeïsme als polytheïsme (veelgodendom) bestempeld. De andere goden zijn echter halfgoden (devata’s). Dat is personeel van God op hoger niveau, die zorgen voor aarde, water, lucht, wind, vuur enz.

Veel grondbeginselen van het vaisnavisme zijn terug te vinden in de andere monotheïstische religies van de wereld:

• Het geloof in één God 
• God is de Allerhoogste 
• Liefde voor God ontwikkelen is het hoogste doel
• God is de schepper en eigenaar van alles
• Hij komt Zelf of zendt Zijn vertegenwoordigers naar de aarde
• Het proces om God te bereiken is het aanroepen van Zijn heilige Namen, een vorm van toegewijde dienst.
• Iedereen wordt beoordeeld volgens zijn doen en laten (karma)
• Elke ziel is een eeuwig deeltje en daarom een eeuwige dienaar van God
• De betrekkelijkheid en het tijdelijke van al het stoffelijke 
• Er is leven na het leven
• Het bestaan van engelen

 

Diversiteit binnen het hindoeïsme

In het hindoeïsme zijn verschillende vertakkingen:

1 . Vaisnavisme: De verering van Visnu is de oudste monotheïstische traditie ter wereld. Visnu is een expansie van Krishna, de Alaantrekkelijke. Krishna is de bron van alle incarnaties, o.a. Rama (Srimad-Bhagavatam canto 1.3.28).

2. Shaivisme: De verering van Heer Siva (Shiva). Hij maakt deel uit van de Trimurti: Brahma is het scheppend principe, Visnu is de instandhouder, Siva is de vernietiger waarna er weer een nieuwe creatie begint. Het vaisnavisme beschouwt Siva als de grootste dienaar van Visnu.

3. Shaktisme: De verering van Durga, Ma, de personificatie van moeder natuur, de materiële energie.

De meeste hindoes behoren tot een van de drie bovengenoemde stromingen. De Hare Krishna gemeenschap behoort tot het vaisnavisme, waarbij Sri Krishna, die de wereldberoemde Bhagavad-gita 5000 jaar geleden heeft gesproken, centraal staat. Hierin worden de vijf basisonderwerpen van kennis beschreven: God, de ziel, karma, de materiële energie en het tijdsprincipe.

 

Structuur en organisatie in het Vaisnavisme

Het hindoeïsme kent geen wereldlijke leider zoals een paus bij het christendom.

Er zijn vier geautoriseerde vaisnava-scholen van kennis (sampradaya’s) die allen hun oorsprong vinden in God. Binnen deze vier scholen wordt de wijsheid overgedragen van leraar op leerling (parampara). Alle scholen kennen prominente leraren en sommigen van hen starten instituten met een bestuursorgaan. Die prominente leraren zijn de stichter-leraren (founder-acarya’s) en degenen die zich aansluiten, bij het instituut, volgen de leer van de stichter. Vergelijkbaar met de volgelingen van Benedictus, Franciscus enz. Ieder instituut heeft zijn eigen structuur en hiërarchie en is terug te leiden tot een van deze vier hoofdscholen.

 

Maatschappelijk engagement

Een belangrijk gezegde in het hindoeïsme is:

Kennis is als licht en onwetendheid is als duisternis.

Daarom wordt het overdragen van kennis over hoe het doel van het leven te bereiken, over zingeving en zelfrealisatie en over een persoonlijke liefdesrelatie met God opbouwen (om zo voorgoed naar de spirituele wereld te kunnen gaan) als meest belangrijke maatschappelijk engagement gezien. De meeste problemen die men ondervindt komen voort uit denken en handelen in onwetendheid, in dit en vorige levens. Iedere ziel verlangt van nature naar blijvende liefde en blijvend geluk. De natuur van elke ziel is: 1. eeuwig (sat) 2. volkomen bewustzijn – jkennis (cit) en 3. volkomen gelukzaligheid (ananda). Daarom is onze aanwezigheid in de materiële wereld een onnatuurlijk en frustrerend gebeuren. Maar zodra de ziel haar liefdevolle natuur inzet in dienstbaarheid en liefde voor God en voor alles op zijn of haar pad in het leven, wordt deze liefde direct beantwoord en als intens geluk ervaren. Om het grootste geluk en de grootste liefde te ervaren dient deze liefde zonder zelfmotivatie en ononderbroken plaats te vinden. Dit is natuurlijk een volmaakte situatie, maar het streven en handelen ernaar, schenkt de ziel al een geluk dat met geen ander geluk in deze wereld te vergelijken valt.

Om voorbeelden in de praktijk te tonen van de vedische wijsheid heeft ISKCON – de International Society for Krishna Consciousness – sinds haar oprichting in 1966 wereldwijd projecten:

65 Eco-dorpen met landbouw, 114 vegetarische restaurants, 650 tempels, scholen en colleges, dagelijkse gratis vegetarische voedseldistributie via Food For Life, jaarlijks terugkerende festivals, vele processies waarbij namen van God gezongen worden, 516 miljoen verspreide boeken in alle talen van de wereld. Inmiddels zijn er 98.000 ingewijde toegewijden die geloften hebben afgelegd en vele volgelingen die het vaisnava-hindoeïsme als hun religie hebben gekozen.

 

Meer informatie

Meer informatie internationaal: www.iskcon.org
Hoofdtempel in België: www.radhadesh.com.
Voor Antwerpen: www.govinda.be en Brussel: www.centredebhaktiyoga.com
Nederland: www.harekrishna.nl.

U bent in onze centra en tempels van harte welkom!

Hare Krishna

Geschreven door Rita Bouwman