Kernovertuigingen
‘De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen’ is de officiële naam van de kerk, maar de meesten kennen haar als de ’mormoonse kerk’ en haar leden als ’mormonen’. In het Engels is de naam ’The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints’, waarbij ’Latter-day Saints’ ook erg gebruikelijk is om de kerkleden aan te duiden.
De naam van de kerk geeft de kernovertuigingen weer:
Jezus Christus staat centraal. Hij wordt gezien als de Zoon van God. Zijn offer bewerkstelligt verzoening voor onze zonden op voorwaarde van bekering. Zijn opstanding belooft ook de opstanding van allen. Het hoogste doel is om als gezin en met dierbaren eeuwig samen te zijn. Wie op aarde geen kans heeft gehad het evangelie te horen, krijgt die in de geestenwereld. Voor hun voorouders kunnen kerkleden plaatsvervangende verordeningen uitvoeren zoals doop, eeuwig huwelijk en verzegelingen van kinderen aan ouders, vandaar de aandacht voor genealogisch onderzoek.
Waarom ‘heiligen’? Het is de term die het Nieuwe Testament aan de christenen gaf om hen te herinneren aan de verwachte levenswandel, zoals Jezus die vooral in de Bergrede aangaf. Net zoals de eerste christenen leven kerkleden als gewone mensen in de wereld, zonder zichtbaar kenmerk. Men vindt ze in alle beroepen en in alle sociale klassen. Zij sluiten zich niet af van de wereld.
Waarom ‘laatste dagen’? Het Engelse ‘latter-day’ betekent eigenlijk ‘van een latere periode’ en maakt zo het onderscheid met de kerk van Jezus Christus in de ‘eerste dagen’, ten tijde van het Nieuwe Testament. De huidige kerk beschouwt zich als een herstelling van die oorspronkelijke kerk.
Waarom ook ‘mormonen’? Dat is een bijnaam gegeven door het geloof in ‘Het Boek van Mormon’, dat samen met de Bijbel als Schriftuur aanzien wordt.
Organisatie: iedereen betrokken
De kerk wordt geleid door de kerkpresident, bijgestaan door twee raadgevers. Samen vormen ze het Eerste Presidium. Onder hen staat het Quorum der Twaalf Apostelen.
De lokale eenheid voor leden is ‘de wijk’ (vergelijkbaar met een parochie) onder leiding van een bisschop (een gehuwd man met een gewoon beroep in het leven die deze taak voor een vijftal jaar vervult). In Antwerpen is er één wijk met het kerkgebouw in Merksem.
De ruggengraat van de organisatie is ‘de’ priesterschap, dat zijn de mannen die ‘het’ priesterschap dragen. Het priesterschap wordt verleend aan alle waardige jongens en mannen vanaf de leeftijd van twaalf jaar. In een wijk functioneren ook een aantal interne organisaties: priesterschapsquorums (groepen met hetzelfde priesterschapsambt), de zustershulpvereniging (ZHV) voor alle vrouwen vanaf achttien jaar, de zondagsschool, het jeugdwerk voor kinderen tot elf jaar, de jongemannen en jongevrouwen. Elk van deze organisaties telt ambten en functionarissen, zodat zowat iedereen in een wijk een taak heeft. Niemand wordt er voor betaald. Die taken wisselen geregeld door ontheffing en nieuwe aanstelling.
Een aantal wijken vormen een ring (of ‘staak van Zion’) onder leiding van een ringpresident. Op dit ringniveau werken eveneens vrijwillige functionarissen die voor elke interne organisatie de wijken begeleiden. Vlaanderen en enkele steden in het zuiden van Nederland vormen thans één ring.
Zendelingen zijn toegewezen aan een specifiek zendingsgebied onder leiding van een zendingspresident. Vlaanderen en Nederland vormen de Belgisch-Nederlandse zending.
Diversiteit: een multiculturele gemeenschap
Iedereen, van gelijk welke etniciteit of cultuur, is welkom in de kerk. Racisme wordt streng veroordeeld. Om het meteen op lokaal niveau te illustreren: onder de kerkleden in Antwerpen zijn er 61 verschillende nationaliteiten waarvan vele uit Afrika en Latijns-Amerika. Sinds de jaren 1990 zijn zowat de helft van de mensen die tot de kerk toetreden inwijkelingen. Dit komt omdat zij in de mormoonse gemeenschap makkelijk een nieuwe thuis vinden. Zij worden ook meteen ingeschakeld in de werking van de wijk, wat ook hun culturele integratie bevordert.
Op wereldniveau is de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen met z’n 16,6 miljoen leden aanwezig in alle landen van de wereld. Hoewel de kerk vaak als een Amerikaanse kerk beschouwd wordt, zijn er meer kerkleden buiten de Verenigde Staten dan erbinnen.
Hoewel het priesterschap enkel aan mannen wordt verleend, zijn vrouwen sterk in de organisatie ingeschakeld met leidende functies in de organisaties die zij beheren: de zustershulpvereniging voor volwassen vrouwen, de organisatie voor de jongevrouwen en het jeugdwerk voor de kinderen. Vrouwen geven ook les aan zowel mannen als vrouwen in de zondagschool en in het kerkelijk onderwijs aan tieners (seminarie) en jonge volwassenen (instituut). Vrouwen zetelen samen met mannelijke leiders in de bestuursraden op elk niveau.
Net zoals in vele andere religies heeft de mormoonse kerkleiding het moeilijk gehad om homoseksuelen een plaats te geven. Thans biedt de kerk hen steun met een eigen website. Hoewel de kerk het homohuwelijk niet erkent, zijn homoseksuelen welkom in de kerk en kunnen zij ook in de organisatie ingeschakeld worden. Homoseksuele mannen kunnen eveneens het priesterschap krijgen.
Maatschappelijk engagement: essentie van een ‘go and do’-religie
Maatschappelijk engagement staat centraal in het mormonisme.
LDS Charities beheert wereldwijde humanitaire projecten waaronder drinkwatervoorziening, noodhulp na natuurrampen of bij hongersnood, inentingen, zorg voor moeders en pasgeborenen, oogheelkundige zorg, enz. LDS Charities werkt vaak samen met organisaties zoals het Internationale Rode Kruis, Caritas Catholica en Islamic Relief.
In het Centrum voor humanitaire hulp in Salt Lake City (Utah, VS) worden de hulpgoederen klaargemaakt voor wereldwijde inzet. In een doorsnee jaar worden er vanuit het Centrum ongeveer 4.000 ton schoenen en kleding, 300.000 hygiëne- en schoolsets, en 12.000 dekens naar meer dan vijftig landen verstuurd. Het centrum voorziet ook in zelfredzaamheidstraining aan kwetsbare personen, zoals vluchtelingen en immigranten, om ze op de arbeidsmarkt voor te bereiden.
Helpende handen is de naam waaronder lokale kerkleden worden ingezet bij allerlei maatschappelijke projecten, hetzij in het kader van noodsituaties onder LDS Charities, hetzij om lokaal deel te nemen aan projecten van sociaal dienstbetoon. Leden zetten hun ‘helpende handen’ ook individueel of in groep in, bijvoorbeeld in Vlaanderen door deel te nemen aan De Warmste Week of aan hulp bij voedselbanken.
Naast hun gewone zendingswerk besteden de zowat 70 000 jonge zendelingen van de kerk ook een aantal uur per week aan dienstbetoon aan de gemeenschap, zoals vuilnis opruimen, bij voedselbanken of kringloopwinkels helpen, of herstellingen uitvoeren.
Om meer te weten
Algemene Nederlandse website van de kerk
Kerkwebsite voor kennismaking: Kom tot Christus
Heiligen der laatste dagen info (website van Prof. dr. Wilfried Decoo)
Geschreven door: Wilfried Decoo (wilfried.decoo@uantwerpen.be) en Jean Huysmans (jean.huysmans@telenet.be)